Từ thời Đinh, Lê Nho học chưa phát triển vì tình hình trong nước chưa ổn định. Đến thời Lý Hán học đã thịnh. Trong dân gian, việc học được phổ biến. Dân ta có chính thức ông đồ dạy học. Việc học của Thành Nam xưa có thể nói bắt đầu từ đây. Lúc đó nho học lên cao nhưng Phật giáo và Lão giáo cũng đồng hành. Đời nhà Trần Thành Nam đã có trường Văn Hưng.

Nước ta có 20 thế kỷ chữ Hán từ thời Bắc thuộc. Có 10 thế kỷ chữ Nôm đánh dấu thời kỳ tự chủ bắt đầu từ thế kỷ 10 và khi bước sang thế kỷ 18-19 là thời kỳ toàn thịnh của chữ Nôm, lấn át chữ Hán với Hịch Tây Sơn, sau đó đến Truyện Kìều. Việc thi cử vì thế cũng dựa trên cái đà phát triển của chữ Nôm và chữ Hán.

Đúng 60 năm sau ngày vua Lý Thái Tổ định đô ở Thăng Long, vào tháng 8 năm canh tuất (1070), vua Lý Thánh Tông cho dựng văn Miếu ở phía ngoài cửa Tây Nam hoàng thành. Cùng việc thờ Khổng Tử, bốn mùa sai quan đến tế lễ, vua còn chọn thầy giỏi đến nhà học ở phía sau chính điện để dạy cho Hoàng thái tử Lý Càn Đức học tập. Năm 1076, vua Lý Nhân Tông chọn những người biết chữ trong số quan viên văn chức tại triều cho vào dự học. Từ đó, nhà học trong khu Văn Miếu ở Thăng Long được gọi là Quốc Tử giám.

Nền văn hóa nước ta dưới các triều đại phong kiến chịu ảnh hưởng sâu sắc của Nho giáo.
Tuy có những triều đại chủ trương tự chủ, sáng tạo ra chữ Nôm để làm văn tự riêng cho người trong nước (nhà Lê, nhà Hồ, nhà Tây Sơn) nhưng lề lối chính trị, giáo hóa, lễ nghi đều không khỏi dựa vào Nho học làm căn bản.

Văn Miếu Bắc Ninh là một trong những di tích còn khá nguyên vẹn, với 11 bia đá ghi tên 645 vị khoa bảng của tỉnh, nơi có số người đỗ tiến sĩ nhiều nhất trong nước.

Ngoài Văn Miếu ở Hà Nội và Huế, nơi ghi danh, thờ phụng các vị khoa bảng trong các triều đại phong kiến Việt Nam, nước ta còn có 26 Văn Miếu hàng tỉnh, trong đó Văn Miếu Bắc Ninh nổi tiếng nhất với 677 vị tiến sĩ của xứ Kinh Bắc (chiếm gần một phần tư tổng số tiến sĩ cả nước) được ghi danh. Văn Miếu Bắc Ninh là di tích lịch sử văn hóa phản ánh rõ nét nhất về lịch sử khoa bảng vẻ vang của quê hương Kinh Bắc.